Ay: Şubat 2025

Kuru Aküler

Bakım gerektirmeyen sızdırmaz tip (valve Regulated) kurşun-asit aküleri küçük ve hafiftirler. Yüksek performansa sahip olduklarından kullanımları çok ekonomiktir. Tam sızdırmaz ve bakım gerektirmez yapılarından dolayı içerisine su veya elektrolit ilavesine gerek yoktur.
Bu akülerin yapıları, tampon şarj ve çevrimli (sürekli olarak şarj-deşarj) kullanımları için tasarlanmış olduklarından ana ve acil enerji kaynağı olarak kullanım için çok uygundur. Çevrimli kullanımlarda 100% deşarjda 250 çevrim (bir çevrim, şarjı takiben tam deşarjdan ibarettir), tampon şarj kullanımlarında ise 3 - 5 yıllık ömür elde edilebilir.
Bu aküler, portatif el aletlerinde , kameralarda, ölçüm cihazlarında ... vb olduğu gibi portatif televizyonlarda da yüksek performanslı enerji kaynağı olarak çok yaygın kullanılmaktadır. Tampon şarj uygulamalarında güvenlik sistemleri, acil aydınlatma, bilgisayar ve kontrol cihazları gibi geniş kullanım alanları vardır...

Aşırı Desarj

Bakım gerektirmeyen sızdırmaz tip kursun-asit aküleri asırı desarjlara karsı çok hassastırlar. Bu nedenle asırı desarjlar akü kapasitesinde kalıcı performans düsüklüklerine neden olur. Bu ise daha kısa ömür demektir. Kullanılmıs akü hemen sarj edilmeden bırakılırsa aynı durumun meydana gelmesi söz konusudur. Ancak günümüzde bilinen belli baslı üreticiler tarafından, gelismis teknoloji ve üstün özelliklere sahip malzemelerle üretilen aküler optimum malzeme kompozisyonuna sahip olduklarından akünün kullanıldıktan sonra birkaç gün süresince desarjlı olarak kalmasının olumsuz etkisi giderilmistir. Bununla birlikte, akünün desarjlı olarak bırakılmasından mümkün oldugu kadar kaçınılmalıdır.

Önlem

Desarjlı olarak uzun süre beklemis veya asırı desarj olmus akünün kapasitesi 2 - 3 sarj - desarj çevriminden sonra orijinal seviyeye gelebilir. Böyle bir aküyü daima 2.45V/göz degerinde sabit gerilim veya 0.05CA sabit akım ile sarj ediniz. Eger bu sartlar saglanamıyorsa, 2.25V ile 2.275V/göz sabit gerilimi ile yapılan sarj yetersiz olacagından sarj - desarj çevrimi 2 - 3 kez tekrarlanmalıdır.

Sarj

Bu akülerin sabit gerilim ile sarj edilmesi tavsiye edilir.Sarj islemi esnasında, pozitif elektrottaki kursun sülfat kursun diokside dönüsür. Sarj islemi ilerledikçe pozitif elektrot O2 üretmeye baslar, bu da akü geriliminin ani yükselmesine sebep olur. Sabit gerilim ile sarjda, bu gerilim yükselmesi esnasında akım sınırlaması desarj edilmis bir akünün sabit gerilim ile ve 0.1CA akım sınırlamalı sarj karakteristikleri görülmektedir. Aküyü tam sarj edebilmek için aküden alınan enerjinin %100 - 120’ sini tekrar aküye vermek gerekir. Akünün sarj gerilimi, sıcaklıgın artmasıyla düser ve sıcaklıgın düsmesiyle artar. Bu nedenle, sabit gerilimle düsük sıcaklıkla düsük akım ve yüksek sıcaklıkta yüksek akım sınırlaması gereklidir. Ancak akünün 5°C ile 35°C sıcaklık limitleri içerisinde sarjı için ısı kompanzasyonuna ihtiyaç yoktur. Bu sıcaklık sınırları dısında sarj geriliminin kompanzasyonu gereklidir. Kompanzasyon için sıcaklık katsayıları;
* Çevrimli kullanımlarda -5mV/°C göz,
* Tampon sarj kullanımlarında -3.3mV/°C göz.
yapılarak sarj seviyesi kontrol edilir. Bu tür sarjlarda genellikle, tam desarjlı bir akünün sarjın baslangıcında yüksek akım çekmesini önlemek için de akım sınırlaması bulunmalıdır
Alttaki şekilde sarj gerilimleri ve azami sarj akımları verilmistir. Sekil-12’de 12V 6.5AH’lik %100 ve %50

Sıcaklığın Kapasiteye Etkisi

Alttaki Şekil’de sıcaklık ve kapasite arasındaki iliski görülmektedir. Bu sekil, +20°C’de sarj edilmis bir akünün degisik sıcaklıklardaki kapasitelerini göstermektedir. Aküyü -15°C’nin altında ve +50°C’nin üstündeki sıcaklıklarda kullanmayınız. Akü bu sıcaklık limitleri dısında da çalısır ancak kalıcı performans düsüklükleri meydana gelir.

Depolama Bakım gerektirmeyen sızdırmaz tip Kursun-Asit aküler mükemmel depolama özelliklerine sahiptir. Bu akülerin kendi kendilerine desarj oranı çok düsüktür. Bu oran diger kursun - asit akülerinin takriben 1/3 - 1/4’ü kadardır. Sekil-14’te görüldügü gibi

, depolama esnasındaki kapasite kaybı çok küçüktür. Aküler depolama süresince, Tablo-18’da verilen degerlere uygun olarak sarj edilmelidir.

Uzun süreli depolamalardan sonra yapılacak sarjlarda sarj geriliminin 2.45V/Göz veya akımının 0.05CA olması tavsiye edilir. Bazı durumlarda bir defa yapılacak sarj ile akünün kapasitesinin tamamı elde edilmeyebilir. Böyle durumlarda, depolamadan önceki kapasite elde edilinceye kadar sarj - desarj islemine devam edilmelidir.

Akü Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar

1. Aküyü açık alevlere ve çok ısınmıs nesnelere yaklastırmayınız.
2. Akü çıkıs uçlarını kesinlikle kısa devre yapmayınız.
3. Aküyü açmayınız, sökmeyiniz veya açılmıs aküyü yeniden kapatmaya çalısmayınız.
4. Akünün kırılması, çatlaması gibi herhangi bir nedenle üzerinize elektrolit sıçraması halinde temas yerini derhal bol su ile yıkayarak temizleyiniz. Elektrolitin göz veya açık yaralarla teması halinde, temas yerini derhal bol su ile yıkayarak hemen doktora basvurunuz.
5. Aküyü kullandıktan sonra hemen sarj ediniz.
6. Akü uzun süre kullanılmayacaksa serin yerde muhafaza ediniz ve her 6 ayda bir sarj ediniz.
7. Aküde kırık, deformasyon veya çatlak var ise aküyü derhal yenisi ile degistiriniz.
8. Aküleri kullanmadan önce tanıtım bilgilerini mutlaka okuyunuz

Akü: Elektrik enerjisini, kimyasal enerjiye çevirerek depo eden ve gerektiğinde kimyasal enerjiyi, elektrik enerjisine dönüştürerek geri veren parçaya akü ( akümülatör, batarya) denir.Akünün araç üzerinde üç tane görevi vardır. Bunlar;

a) Şarj sisteminde üretilen elektrik enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürerek depo eder.

b) Gerektiğinde kimyasal enerjiyi, elektrik enerjisine dönüştürerek geri verir.

c) Elektrik devrelerinde gerilim (voltaj) dengesi sağlar.

Yapım Özellikleri

Akü, akü kutusu, kutu kapağı ve elemanlardan meydana gelir. Kutu ve kapak bakalit veya plastikten yapılır. Kutu içinde eleman sayışı kadar müstakil bölmeler vardır. Kutu dibinde oluşturulan ızgaralar, hem kutuya sağlamlık kazandırır ve hem de plakalardan dökülen maddelerin dipte toplanmasını sağlar.

Akü kutusu içindeki müstakil bölmelere eleman denir. Her eleman 2 V gerilim meydana getirir. Altı voltluk aküde 3, on iki voltluk aküde 6 eleman bulunur. Bir eleman, artı plaka grubu (kurşun peroksit plakalar), eksi plaka grubu (kurşun plakalar), kurşun köprüler ve seperatörlerden (yalıtkan ara parçalar) meydana gelir. Artı plaka gurubu ile eksi plaka gurubu, taraklama olarak birbiri içine geçirilir. Artı plakalarla eksi plakaların birbirine temas ederek kısa devre yapmaması için aralarına seperatör adı verilen yalıtkan tabakalar konur.

Bunların hepsi eleman kutusuna yerleştirildikten sonra kurşun köprülerle seri olarak birbirine bağlanır. Açıkta kalan + ve - uçlar, akünün dışında kalan kutup başlarını oluşturur. Her elemanın içine plakaları l ila 1,5 cm örtecek şekilde elektrolit (asitli su) doldurulur.Elektrolit, içinde belirli oranda sülfürik asit bulunan saf sudur. Piyasada asitli su veya akü asidi adıyla satılır. Sülfürik asit, çok kuvvetli bir asittir. Bu asidi nötürleştiren (asit etkisini yok eden) madde, yemek veya çamaşır sodasıdır. Sülfürik asit saf yün, lastik, plastik, cam, porselen gibi maddelerin dışında kalan pek çok madde üzerinde asit etkisi gösterir. Bu nedenle, elektrolitin dökülmesinden zarar görmesin! istemediğimiz şeyleri zaman geçirmeden sodalı su ile silmemiz gerekir. Elektrolit elimize, yüzümüze sıçrayacak olursa bol su ile yıkanmalı gözümüze sıçrarsa bol su ile yıkandıktan sonra hemen bir göz doktoruna görünmelidir. Akünün + ve - uçlarına kutup başı veya pol başı denir. Artı kutup başı, eksi kutup basma oranla biraz daha kalın ve koyu renklidir.Kutup başları akü üzerinde + ve - işaretleriyle belirtilir. Genellikle akünün markasını kendimize çevirdiğimizde sağ tarafta kalan uç, + uçtur.

Akü Kapasitesi

Bir akünün belirtilen gerilimde l saat süre ile devamlı olarak verebileceği akım miktarıdır. Akü üzerinde amper saat (A/h) olarak belirtilir. Akü üzerinde markası dışında 12 V 60 A/h 255 gibi ifadeler vardır. Bunların anlamı;

12V: Akü gerilimi (voltajı)

60 A/h: Akü kapasitesi

255 A: Emniyetli olarak aküden alınabilecek maksimum akım miktarı

Akünün Sökülmesi ve Takılması

Herhangi bir sebeple akü, araç üzerinden alınacağı zaman önce - kutup başı daha sonra da + kutup başlığı sökülür. Söküş sırasında kutup başlarının ve akü kutusunun zarar görmemesi için özen gösterilir. Bunun için tespit vidaları gevşetilir. Varsa kutup başlığı çektirmesi kullanılır. Çektirme yoksa bir tornavidayı kutup başlığının ağızları arasına sokarak başlığın gevşeyene kadar açılması sağlanır. Akü araç üzerine takılırken, akü emniyet çerçevesinin somunları yeterince sıkılır. Kutup başlarının takılmasında önce + kutup başlığı daha sonra da - kutup başlığı yerine tabur. Akü kabloları gereğinden daha uzun ve köşe yapacak kadar kısa olmamalıdır. Kutup başlan, kutup başlıklarını l ila 2 mm taşacak şekilde bağlanması doğru olur.

Akülerin Şarj Edilmesi

Akünün boşalmasına deşarj,doldurulmasına da şarj etmek denir. Aküler şarj edilirken mutlaka toz kapaklan sökülür ve elektrolit seviyeleri kontrol edilerek eksikse tamamlanır. Aküler şarj edilirken uygulanan şarj akımı miktarı, şarj çeşidine göre değişir. Aküler üç şekilde şarj edilir.

a) Yavaş Şarj: Yavaş şarj, uzun süre beklemiş ve sülfatlaşmış akülere uygulanır. Şarj akımı l ila 2 amper olarak verilir.

b) Normal şarj: Normal şarjda şarj akımı akü kapasitesinin 1/10 u ile 1/20 si kadar tatbik edilir. Yani kapasitesi 90 A/h olan bir aküyü normal şarja bağlamak için şarj akımı 5 ila 10 amper arasında seçilir.

c) Çabuk şarj: Çabuk şarj kısmen boşalmış aküleri kalkındırmak amacıyla yapılır, şarj akımı, akü kapasitesinin 1/4 ile l/ 3 arasında seçilir. Yani 90 A/h kapasiteli bir akü için 22 ila 30 amper arası şarj akımı verilir. Çabuk şarj, yaşlı ve yandan fazla boşalmış akülere uygulanmaz. Aksi halde plakalardaki aktif maddeler dökülebilir ve akü hiç kullanılmaz hale gelir.

Akülerin göz ile kontrolü ve dikkat edilecek hususlar

1- Elemanlardaki elektrolit seviyesi normal olmalıdır.Elektrolit içindeki su, zamanla buharlaşarak seviyenin düşmesine sebep olur. Seviye düştüğünde plakaları l ila 1,5 cm örtecek şekilde saf su ilave edilerek tamamlanır.

2- Eleman toz kapağı havalandırma delikleri açık olmalıdır: Toz kapaklarındaki havalandırma delikleri her zaman açık olmalıdır. Çünkü şarj esnasında açığa çıkan hidrojen gazı bu delikten çıkarak elemanı terk eder. Hidrojen gazı, yanıcı ve patlayıcı bir gazdır. Elemanı terk edemeyen hidrojen bir kıvılcımla temas edecek olursa patlayarak akünün parçalanmasına sebep olur. Akünün elden çıktığı bir yana, asidin dağılması da ayrı bir tehlike yaratır. Bu tür kazalara zaman zaman rastlanır.

3- Akü yüzeyi kuru ve temiz olmalıdır. Akü yüzeyinin rutubetli ve pis olması, akünün kendiliğinden deşarj olmasına sebep olur. Bu olaya şelf deşarj denir. Şelf deşarjı önlemek için akü yüzeyi sodalı su ile silinip, su ile yıkanır ve kurumaya bırakılır. Çabuk kuruması istenilen durumlarda su emme özelliği olan bir bez ile silinir. Bu amaçla basınçlı hava kullanılmaz.

4-Akü kutup başları ve başlıktan sıkı ve temiz, kablosu sağlam olmalıdır. Akü kutup başları ve başlıkları zamanla oksitlenir. Oksitlenme, gevşek bağlantı, özelliğini yitirmiş akü kablosu elektrik akımına karşı direnç meydana getireceğinden özellikle soğuk havalarda marş motorunun normal çalışmasını önler. Marşa basıldığında marş motoru ya yavaş döner veya hiç dönmez. Oksitlenmiş kutup başları ve başlıktan, söküldükten sonra ılık su ile yıkanıp gerekiyorsa zımpara ile temizlenir. Daha sonra kutup başları üzerine ince tabaka halinde vazelin sürülür. Vazelin oksitlenmeye karşı gres yağından daha iyi sonuç verir.

5- Akü tespit bağlantısı normal sıkılıkta olmalıdır. Akü tespit bağlantısı gevşek olmamalı ve tespit vidalan aşırı sıkılmamalıdır. Tespit vidalarının fazla sıkılması, akü kutusunun hasar görmesine yol açar.

6- Devamlı çalışmayan araçların aküleri, ayda bir şarja bağlanarak akünün sülfatlaşması önlenmelidir.

Elektrolit Yoğunluk Kontrolü

Elektrolit yoğunluğunu ölçen alete hidrometre denir. Yoğunluk kontrolü iki amaç için yapılır. Birincisi akünün şarj durumu hakkında bilgi edinmek, ikincisi arızalı eleman varsa tespit etmek. Akü Kapasite Kontrolü: Akü kapasite kontrolü, akünün o esnadaki durumunu anlamak için yapılır. Bu kontrol için özel cihazlar kullanılır veya cihaz kullanmadan pratik yoldan da yapılabilir.

Cihazla Kontrol

Cihazın yükleme kabloları (Ampermetre uçları) akü kutup başlarına bağlanır.

1-) Cihazın voltmetre kabloları ampermetre kabloları da uçlarına irtibatlandırılır.

2-) Cihaz, akü kapasitesinin 3 katı kadar akım çekecek şekilde 15 saniye süre ile yüklenir. ( 60 A/h lik akü için 180 A)

3-) Bu süre içinde voltmetreden okunan değer, 6 V aküler için 4,8 V; 12 V aküler için 9,6 V tan düşük değer göstermiyorsa akü sağlamdır. Daha düşük değer veren akü şarj siz veya arızalı olabilir. Bu kontrol esnasında elemanların (gözlerden) birinde diğerlerinden farklı olarak bir kaynama oluyorsa o elemanın arızalı olduğu anlaşılır.

Araç Üzerinde Pratik Kontrol (Pratik kontrol için marş sistemi sağlam olmalıdır.)

Motor çalışma sıcaklığına ulasana kadar çalıştırılır. - Bobinden yüksek voltaj kablosu sökülür. - Voltmetre uçları akü kutup başlarına bağlanır. - 15 saniye süre ile marşa basılır. Bu süre içinde voltmetrede okunan değer 12 V aküler için l0 voltun altına düşmüyorsa akü sağlamdır. - 10 voltun altına düşüyorsa, 15 saniye süreyle marşa ikinci kez basarken eleman voltajları ölçülür. Eleman voltajları arasında 0,2 volttan fazla fark yok ise akü şarja bağlanarak tekrar kontrol edilir. Yapılan kontrolde olumlu sonuç alınamıyor ise, akünün ömrünü doldurduğuna karar verilir.

Eleman Kapasite Kontrolü

Bu kontrol arızalı elemanı tespit etmek için yapılır. Ancak günümüz akülerinin çoğunda eleman köprüleri kapalı olduğu için bu kontrolü yapmak mümkün olmaz. Eleman kapasite kontrolünde genellikle maşalı voltmetre kullanılır. Maşalı voltmetrenin uçları elemanın + ve – uçlarına temas ettirilir. Yapılan bu ölçümde, cihazın voltmetresinde okunan değer yük altında 1,6 volttan aşağı düşmemeli ve elemanlar arasındaki voltaj farkı 0,2 fazla olmamalıdır.

Ölçme ve Değerlendirme Soruları

1- Akünün araç üzerindeki görevleri nelerdir?

2- Bir eleman hangi parçalardan meydana gelir?

3- Elektrolit ne demektir ve içindeki asidin adı nedir?

4- Elektrolitin içindeki asidi nötrleştiren maddenin adı nedir?

5- Nötrleştirmek ne demektir?

6- Eleman içindeki elektrolit seviyesi ne kadar olmalıdır?

7- Elektrolit seviyesi düştüğünde ne ile tamamlanır?

8- Akü kapasitesi ne demektir?

9- Akü, araç üzerinden alınacağı zaman önce hangi ucu sökülür?

10- Akü araç üzerine takılırken önce hangi ucu takılır?

11- Akünün boşalmasına ve doldurulmasına ne isim verilir?

12- Yavaş şarj hangi akülere uygulanır ve şarj akımı ne kadar olur?

13- Normal şarjda şarj akımı ne kadar olur?

14- Çabuk şarj hangi akülere uygulanır ve şarj akımı ne kadar olur?

15- Çabuk şarj hangi akülere uygulanmaz?

16- şarj esnasında eleman toz kapakları açılır mı, neden?

17- Akü yüzeyi rutubetli ve pis olursa ne olur?

18- Şelf deşarj ne demektir?

19- Akü kutup başları ve başlıktan kirli ve gevşek olursa ne olur?

20- Oksitlenmiş kutup başları ve başlıkları nasıl temizlenir?

21- Oksitlenmeye karşı kutup başlıkları ve kutup başlarına ne sürülür?

22- Elektrolit yoğunluğunu ölçen alete ne denir?

23- Ne için elektrolit yoğunluk kontrolü yapılır?

Jel Akü

Jel Akü ler : Tam kapalı, bakım gerektirmeyen tip, jel elektrolitli, marin uygulamarı için özel dizayn edilmiş akümülatörlerdir. Denizcilik sektöründeki zorlu koşullar göz önünde bulundurularak, bu şartlarda üstün verim ve performans verecek şekilde üretilmişlerdir.

Jel Akülerin Avantajları

Jel Akü hemen şarj edilmese bile , derin deşarjdan tamamen geri döndürebilir. Günlük çevrimsel kullanım için idealdir.

Jel Aküler Uzun deşarjlarda mükemmel performans gösterirler.
Jel Akü Yüksek sıcaklık uygulamalarına toleranslıdır.
Pozitif plakaları koruyan, dolayısıyla çevrimsel ömrü uzatan dizayn.

Jel Akülerde çevrimsel ömrü uzatan ve ızgaralarda paslanmayı önleyen daha kalın plakalar mevcuttur.

Düşük iç dirençten dolayı yüksek performans.
Akü tamamen şarj edilmemiş olsa bile aküyü tamamen deşarj edebilme.

Jel Akü Kullanım Alanları

Genel marin kullanım - Tekneler - Navigasyon cihazları - Marş basma - Golf araçları - Telekomünikasyon
Solar enerji sistemleri - Rüzgar enerji sistemleri - Tekerlekli sandalye - Elektrikli araçlar - Yer temizleme araçları - Su pompaları - Taşınabilir sıhhi ekipman - Derin çevrimsellik gerektiren pek çok uygulama

STASYONER AKÜLER

Stasyoner aküler, ani güç kesintilerinin sebeb olabileceği duruşları engellemek için kullanılan kesintisiz güç sistemlerinde, enerji kaynağı olarak hazırda duran gerektiği an devreye girerek kesintiyi sisteme hissettirmeyecek şekilde özel dizyn edilmiş akülerdir.Yüzdürme gerilimiyle sürekli şarjlı halde tutulan bu tip aküler, minimum bakım ve düşük enerji maliyeti özellikleri sayesinde telefon santrallerinde, kontrol panellerinin sisyalizasyon işlemlerinde, alarm ve güvenlik sistemlerinde, güneş enerjisi yada rüzgar enerjisi gibi alternatif enerji kaynaklarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

UYGUN AKÜ SEÇİMİ

Bir kesintisiz güç kaynağı için 110 voltluk aküye ihtiyaç vardır.Bu akü 200 A'i 3 saat devamlı verebilmektedir.122.6 volt aşılmayacak ve 99 voltun altına düşmeyecektir.Bu sistemi kurabilmek için kaç adet hücreye ihtiyaç vardır?

Akü tekrar şarj edilmek üzere yükten kesilmeyecek ise, maksimum hücre voltajı 2.23 volttur.

Hücre Adedi İçin ;

V Max : 122.6

V Hücre : 2.23

İstenen Hücre = 122.6 / 2.23 = 55 hücre

Minimum Hücre Voltajını Bulmak İçin ;

V Min : 99

Hücre Adedi : 55

Volt/Hücre = 99 / 55 = 1.8 volt/hücre

Bu basit hesaplamadan sonra üretici firmaların hazırlamış olduğu akü seçim tablolarından deşarj voltajı 1.8 V/hücreye göre hazırlanmış olan tablodan 3 saat sütununa bakarak 200 A veren akü bulunur.

( 12 V'luk monoblok akü bağlanacaksada 55/6 : 9 adet akü olmalıdır. )

STASYONER AKÜ'DE ŞARJ

Yüzdürme Şarjı ; Yüzdürme şarjı stasyoner akülerin hazır durumda tutulabilmelerinin en sağlıklı yoludur.Akü grubunu şarj keybetmeden hazır tutmak için 2.3 + %1 V hücre olacak şekilde yüzdürme şarjının voltajı ayalanır.
Hızlandırılmış Şarj ; Bu şarj yöntemi hücre sularının tamamlanmasından, hücre değişikliklerinden sonra yada yıllık bakımlarda kapasite testinden hemen sonra yapılır.;
Hücre voltajları 2.34 - 2.40 V/hücre olana kadar kapasitenin % 15'i kadar akım verilir.Daha sonra akım kapasitenin % 5'ine düşürülür ve 2 saat boyunca yoğunluk ve voltaj da herhangi bir değişiklik olmuyor ise akü grubu şarj olmuş demektir.

Akü Nedir?

Akü, doğru akım elektrik enerjisini, kimyasal enerjiye çevirip depo eden ve devrelerinede alıcılar bağlandığında, bu enerjiyi tekrar elektrik enerjisine çevirerek alıcıları çalıştıran, elektro-kimyasal statik bir elemandır.

» Starter Aküler

» Stasyoner Aküler

» Kuru Tip Aküler

» Traksiyoner Aküler

Akü'nün Tarihçesi

1800-Alessandra VOLTA, İtalya'da gümüş ve bakır disklerinden tuzlu suda ilk kez doğrudan akım elde eder.

1859-Gaston PLANTE, saf kurşun yapraklarından ilk aküyü üretir.Ancak kullanım şarj/deşarj verimsizliği nedeniyle çok sınırlıdır.

1881-FAURE, akü plakalarını kurşun birleştiricileriyle sıvıyarak "hamurlu plakayı" keşfeder ancak hamur plakasındaki yapışma özelliği zayıfıtr.

1881-1890 tarihleri arasında birçok bilim adamı kurşun plaka yerine, pastayı daha iyi tutup destekleyecek ızgara üzerine çalşırı. Bunların arasında SELLON ilk antimuanlı kurşunu kullanan, CORRENS'de 1888'de özel çiftli ızgarayı oluşturandır.

1900-Akü sanayi bu yıllarda başladı. O tarihe kadar ilk aküler STASYONER uygulamalarda kullanıldı.

STARTER AKÜLER

Starter aküler motorlu kara taşıtları, deniz taşıtları, motorsikletlerde motorların ilk hareketini sağlamak, araçtakielektrikle beslenen tüm cihazları çalıştırmak için geliştirilmiş ve üretilmiş akülerdir.
Gelişen teknoloji doğrultusunda araçların orjinalinde elektrikle beslenen sistemler ( klima, immoblayzer, yol bilgisayarları vb. ) artmakta, araç kullanıma sunulduktan sonra kullanıcılar tarafından ilaveler ( alarm, telefon, telsiz,ilave aydınlatma, müzik sistemleri vb. ) araç stop ettikten sonra dahi aküyü aktif halde tutmaktadır.Araçlardaki uzun süreli beklemelerde akünün boşalmasına sebeb olmaktadır. Bu aküler start mantıklı üretildikleri için uzun süreli beklemelerden sonra akü araçtan sökülüp profesyonelce şarj edilmektedir.Bu da akünün kabahatı değil araçtaki teknolojik gelişmelerdir.

Teknolojik bu gelişmeler daha fazla akü kapasitesi demektir. Eğer araçtaki sistem 12 volt'sa araç daha büyük aküye gerek duyacak yada marş ve tesisatta farklı aküler kullanılmak zorunda kalınacaktır.

Elektronik kullanma ihtiyacı bu hızla artarsa akülerin voltajları artacak Ah'leri düşecektir.

Örneğin ; 24 V 50 Ah tek parça akü

KULLANICININ DİKKATİNE

Akü'nün bakım ve temizliğini ihmal etmeyiniz.
Akü'nün üst yüzeyinin kuru ve temiz olup olmadığını kontrol ediniz.Zira akü yüzeyindeki pislik ve ıslaklık iletken olur, akü'nün fazla miktarda kendi kendine boşalmasına sebeb olur.
Akü'nün aracınıza uygun tespit edilmiş olmasını kontrol ediniz.
Yoğunluk, voltaj ve asit seviyesi aracınızı her servise getirdiğinizde kontrol ettiriniz.(Bakımsız akülerde de aracın aküyle ilgili değerlerini test ettiriniz.)
Akü hücrelerine, sıvı eksilmesi halinde sadece SAF SU ilave ediniz.Kesinlikle asitli su koymayınız.(Bakım gerektiren akülerde)
Araç uzun süre kullanılmayacaksa, akü periyodik olarak şarj edilmelidir.
Marş'a bastığınızda ( 5-10 saniye ) motor çalışmaz ise biraz bekledikten sonra ( 30 - 60 saniye ) tekrar deneyiniz.
Aracınızı park ettikten sonra lamba ve diğer cihazlarınızı açık unutmayınız.
Aracınıza olduğu gibi, akünüzünde periyodik bakımlarını mutlaka yaptırın.

Araçtaki Rutin Harcamalar Araçta Ekstra Harcamalar

Farlar 10 A Alarm 0,5 A

Ateşleme 2 A Özel Kornalar 3 A

Sigorta Tablosu 1,5 A Elektrikli Anten 3 A

İç Aydınlatma Tablosu 1,5 A Havalandırma 4 A

Radyo 1,2 A Telefon 5 A

Marş Motoru 100-250 A Ek Aydınlatma 16 A

Starter Aküler'de Bakım

Akü temel prensibi ve yapımı basit görünen ancak kısa sürede yüksek akım vermesi ve uzun ömürlü olmasının sağlanması oldukca zor olan bir cihazdır. Marş gücü yüksek akü elde etmek, doğrudan imalatcısının kullandığı teknoloji ile ilgilidir. Ancak uzun ömür için birinci koşul istenen özellikte bir akü ise bunun kadar önemli ikinci koşulda araçtaki çalışma şartlarıdır.

Akü, arızaları ve giderilmesi yönünden makinalardan ziyade canlı organizmalara benzer. Canlı bünyelerinde olduğu gibi, tedavisi yapılmazsa sürekli gelişip artarak ölüme yol açar.Akü "şarj edici-akü-deşarj edici" üçlüsünün ortasındadır. Genel olarak akü'deki arızalar şarj ve deşarj ediciye geçmez, sadece akü yeterli görev yapmaz. Fakat şarj ve deşarj edicilerde ki arızalar aküye yansır.

Uzun süre çalışmadan duran araçlarda geçen zaman miktarı ( araçlara sonradan ilave edilen cihazlar ve ekstra kaçaklar ) akü'ye şarj gerektirebilir. Bu gibi durumlarda akü araçtan sökülerek şarj'a bağlanmalıdır.

STASYONER AKÜLER

Stasyoner aküler, ani güç kesintilerinin sebeb olabileceği duruşları engellemek için kullanılan kesintisiz güç sistemlerinde, enerji kaynağı olarak hazırda duran gerektiği an devreye girerek kesintiyi sisteme hissettirmeyecek şekilde özel dizyn edilmiş akülerdir.Yüzdürme gerilimiyle sürekli şarjlı halde tutulan bu tip aküler, minimum bakım ve düşük enerji maliyeti özellikleri sayesinde telefon santrallerinde, kesintisiz güç sistemlerinde, kontrol panellerinin sisyalizasyon işlemlerinde, alarm ve güvenlik sistemlerinde, güneş enerjisi yada rüzgar enerjisi gibi alternatif enerji kaynaklarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

UYGUN AKÜ SEÇİMİ

Bir kesintisiz güç kaynağı için 110 voltluk aküye ihtiyaç vardır.Bu akü 200 A'i 3 saat devamlı verebilmektedir.122.6 volt aşılmayacak ve 99 voltun altına düşmeyecektir.Bu sistemi kurabilmek için kaç adet hücreye ihtiyaç vardır?

Akü tekrar şarj edilmek üzere yükten kesilmeyecek ise, maksimum hücre voltajı 2.23 volttur.

Hücre Adedi İçin ;

V Max : 122.6

V Hücre : 2.23

İstenen Hücre = 122.6 / 2.23 = 55 hücre

Minimum Hücre Voltajını Bulmak İçin ;

V Min : 99

Hücre Adedi : 55

Volt/Hücre = 99 / 55 = 1.8 volt/hücre

Bu basit hesaplamadan sonra üretici firmaların hazırlamış olduğu akü seçim tablolarından deşarj voltajı 1.8 V/hücreye göre hazırlanmış olan tablodan 3 saat sütununa bakarak 200 A veren akü bulunur.

( 12 V'luk monoblok akü bağlanacaksada 55/6 : 9 adet akü olmalıdır. )

STASYONER AKÜ'DE ŞARJ

Yüzdürme Şarjı ; Yüzdürme şarjı stasyoner akülerin hazır durumda tutulabilmelerinin en sağlıklı yoludur.Akü grubunu şarj keybetmeden hazır tutmak için 2.3 + %1 V hücre olacak şekilde yüzdürme şarjının voltajı ayalanır.
Hızlandırılmış Şarj ; Bu şarj yöntemi hücre sularının tamamlanmasından, hücre değişikliklerinden sonra yada yıllık bakımlarda kapasite testinden hemen sonra yapılır.;
Hücre voltajları 2.34 - 2.40 V/hücre olana kadar kapasitenin % 15'i kadar akım verilir.Daha sonra akım kapasitenin % 5'ine düşürülür ve 2 saat boyunca yoğunluk ve voltaj da herhangi bir değişiklik olmuyor ise akü grubu şarj olmuş demektir.

KURU TİP AKÜLER

Teknoloji geliştikce insan yaşamını kolaylaştırmak, kesintiye uğratmamak güvenliğini sağlamak adına çeşitli cihazlar üretilmektedir.
Üretilen bu cihazlar insanların hayatının geçtiği tüm yerlerde kullanılmakta ( evler, işyerleri, oteller, hastaneler, okullar v.b ) ve bu cihazlar akü ile beslenmektedir.Kuru akülerinde içerisinde sıvı bulunmadığı bu yüzden de gaz çıkışı olmadığı için insanların yaşadığı tüm alanlarda rahatlıkla kullanılmaktaıdır.

Tamamen kapalı ve bakım gerektirmez.
Çok geniş bir ısı yelpazesinde çalışabilir.
Özel alçak basınçlı emniyet valfleriyle teçhiz edilmişlerdir.
Tampon şarj'da çalışmaya müsaitlerdir.
İç dirençleri düşük olduğundan bekleme esnasında kayıpları çok düşüktür.
İçlerinde asit olmadığı için yatay dikey her pozisyonda kullanabilirler.

BAZI KULLANIM ALANLARI

Alarm sistemleri
Kontrol cihazları
Telefon cihazları
Haberleşme cihazları
Kesintisiz güç kaynakları
Yangın emniyet sistemleri
Yedek aydınlatma sistemleri, ışıldaklar
Tıbbi cihazlar
Elektronik yazar kasalar
ATM'ler
Oyuncaklar
Güneş enerji sistemleri
Kısaca yaşamımızın her alanında güvenle kullanabilirler.

TRAKSİYONER AKÜLER

Elektrik ile çalışan araçlar gün geçtikçe daha önemli hale gelmektedir.Elektrik gücü daha emniyetli ve dünyadaki dengeyi daha az yıpratan bir enerji kaynağıdır.Hali hazırdaki diğer kaynaklar ise ciddi tehlikeleri birlikte taşımaktadır.
Taşımacılıkta fork-lift, elektrokar ve elektrikli lokomotifler büyüklük ve modelleri ile önemli bir gelişme göstermektedirler.Bunlara bir çok yeni dizaynlı paletli çekiciler ile insan ve malzeme taşıyan araçlar eklenmiştir.

Traksiyoner aküler bu tür araçlar için geliştirilmiş ve üretilmiş akülerdir.Temel prensip olarak starter akülere benzerler. Fakat, daha zor çalışma koşullarında da uzun ömüre sahip olacak şekilde dizayn edilmiştir.

TRAKSİYONER AKÜLERDE ŞARJ METODLARI

Traksyoner aküler çalışma şartlarına göre şarj edilmeli ve uygun şarj cihazları seçilmelidir.Traksiyoner akülerde genel olarak iki çeşit şarj işlemi uygulanmaktadır.

Uzun süreli şarjdır.100 Ah bir hücrede başlangıç akımı 16 A olarak ayarlanır. Hücre voltajı 2.4 VA olduğunda akım 4 A indirilir ve 3.5 saat sonra şarj işlemi sona erdirilir.
Kısa sürede şarj için uygulanır.100 Ah bir hücrede başlangıç akımı 20-50 A aralığında ayarlanır.Hücre voltajı 2.4 V olduğunda akım 4 A indirilir ve 4 saat sonra şarj işlemi bitirilir.

AKÜ TARİHÇESİ

Akünün keşfedilmesi 1800' lü yılların öncesine dayanır. Ancak keşfedilen şeye "AKÜ" denilebilmesi için 1859 yılına kadar beklemek gerekecektir. 1800:VOLTA (Alessandro) İtalya' da, gümüş ve bakır disklerinden tuzlu suda ilk kez doğrudan akım elde eder. 1859-60:PLANE(Gaston) Saf kurşun yapraklarından ilk aküyü üretir. Ancak kullanım, şarj-deşarj verimsizliği nedeniyle çok ısınır. 1881:FAURE bir Fransız akü plakaları kurşun birleştiriciyle sıvayarak " Hamurlu Plakayı" keşfeder. Ancak hamurun plakadaki yapışma özelliği zayıftır. 1881 ve 1990 yılları arasında bir çok bilim adamı kurşun plaka yerine pastayı daha iyi tutup "IZGARA" üzerinde çalışır.Bunların arasında SELLON ilk antimuanlı kurşunu kullannan, CORRENS de 1888 de özel çiftli ızgarayı oluşturandır. Bu çalışmaların sadece bir kaçı sanayide faydalı olmuştur. 1888:EDISON (Thomas) tarafından kurulan EXIDE, gücünü yüksek kalite aküler üretmek isteyen ünlü bilim adamının tutkusunda bulunmaktadır. Edison, Exide adını Excellent Oxide (Mükemmel Oksit) kelimelerinden türeterek bu tutkusunu simgelemiştir.

1899:Fulmen akü ilk kez "Jamais Contente" isimli ve saate 100 km. erişmiş ünlü arabalarda kullanıldı.
1900:Akü sanayi 1900 lü yıllarda başladı. O Tarihe kadar ilk aküler STASYONER uygulamalarında kullanılıyordu; 1-) Aydınlatma 2-) Telefon
1945:Bu tarihten sonra modern aküler, 2. Dünya savaşından sonra hızla gelişti. Hafif, küçük, yüksek güçte akü talebi pasta kimyasallarının gelişmesini, Ham malzeme kıtlığı, ebonit yerine plastik kutulara geçişi sağladı. Yeni ızgara alışımları günümüzde kurşun kalsiyum olarak değişime uğramış durumdadır. Artık günümüzde CA ' lı alışımların faydalı safsızlıklarının oranları, prosesi ve ömrü olumlu yönde geliştirecek şekilde değişmektedir.